1.Thoát vị đĩa đệm là gì?
Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy bên trong đĩa đệm cột sống bị thoát ra ngoài do bao xơ bị rách hoặc nứt, gây chèn ép lên các rễ thần kinh xung quanh. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau lưng, đau cổ và các vấn đề thần kinh ngoại vi.
Tình trạng này thường xảy ra ở cột sống thắt lưng hoặc cổ – những khu vực chịu lực và vận động nhiều nhất trong cơ thể.
2.Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm
Thoát vị đĩa đệm không phải là căn bệnh xuất hiện đột ngột mà thường hình thành do nhiều yếu tố tác động lâu dài đến cột sống. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này:
2.1.Thoái hóa tự nhiên do tuổi tác
Càng lớn tuổi, đĩa đệm cột sống càng mất dần độ đàn hồi và khả năng chịu lực. Phần bao xơ bên ngoài trở nên giòn và dễ nứt vỡ, trong khi nhân nhầy bên trong dễ bị thoát ra ngoài, gây chèn ép lên dây thần kinh. Đây là nguyên nhân hàng đầu ở người trên 40 tuổi.
2.2.Tư thế sinh hoạt sai (ngồi, bê vác, vận động…)
Việc ngồi sai tư thế khi làm việc, cúi gập người quá mức hoặc mang vác vật nặng sai cách đều gây áp lực lên cột sống. Lâu dài, những thói quen này làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm, đặc biệt ở dân văn phòng và người lao động tay chân.
2.3.Chấn thương vùng cột sống
Tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc chơi thể thao sai kỹ thuật có thể gây tổn thương trực tiếp đến đĩa đệm và cấu trúc xung quanh. Những chấn thương này đôi khi không gây đau ngay lập tức nhưng có thể dẫn đến thoát vị sau một thời gian.
2.4.Thừa cân, béo phì
Trọng lượng cơ thể quá lớn tạo ra áp lực liên tục lên các đốt sống, đặc biệt là vùng thắt lưng. Theo thời gian, áp lực này khiến đĩa đệm dễ bị thoái hóa và trượt ra ngoài vị trí ban đầu, dẫn đến thoát vị.
2.5.Di truyền
Một số nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến cấu trúc cột sống và độ bền của đĩa đệm. Những người có người thân trong gia đình từng bị thoát vị đĩa đệm có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người bình thường.
3.Dấu hiệu thoát vị đĩa đệm thường gặp
Thoát vị đĩa đệm có thể biểu hiện ở nhiều dạng khác nhau tùy thuộc vào vị trí bị ảnh hưởng (cổ hoặc thắt lưng). Dưới đây là những triệu chứng thoát vị đĩa đệm thường gặp nhất mà bạn cần lưu ý:
3.1.Đau lưng hoặc đau cổ kéo dài
Đây là dấu hiệu phổ biến nhất. Người bệnh thường cảm thấy đau âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng lưng hoặc cổ, đặc biệt khi vận động mạnh, cúi người, hoặc đứng – ngồi lâu. Cơn đau có thể giảm khi nghỉ ngơi, nhưng thường xuyên tái phát.
3.2.Tê bì, ngứa ran chân tay
Cảm giác tê bì, châm chích như kiến bò ở tay, chân, hoặc ngón tay/ngón chân là dấu hiệu cảnh báo rễ thần kinh đang bị chèn ép. Tình trạng này thường xuất hiện khi bệnh ở giai đoạn tiến triển.
3.3.Yếu cơ, mất sức cơ ở tay hoặc chân
Người bệnh có thể cảm thấy tay hoặc chân yếu đi rõ rệt, cầm nắm kém, dễ mỏi khi đi lại hoặc vận động nhẹ. Đây là dấu hiệu cho thấy dây thần kinh điều khiển vận động đã bị ảnh hưởng.
3.4.Hạn chế vận động vùng cột sống
Khi bị thoát vị, người bệnh thường gặp khó khăn trong việc cúi, ngửa hoặc xoay người. Cột sống trở nên cứng, đau khi vận động, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày.
3.5. Đau lan xuống mông, chân (thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng)
Cơn đau thường bắt đầu từ thắt lưng, sau đó lan dần xuống mông, đùi, bắp chân và bàn chân – đây là dấu hiệu điển hình của hội chứng đau thần kinh tọa do đĩa đệm chèn ép dây thần kinh.
3.6.Đau lan lên vai, cánh tay (thoát vị đĩa đệm cổ)
Nếu đĩa đệm cổ bị tổn thương, người bệnh có thể cảm thấy đau cổ lan ra vai, cánh tay và bàn tay. Đôi khi kèm theo cảm giác yếu hoặc tê ở các ngón tay.
3.7.Rối loạn cảm giác hoặc tiểu tiện (biến chứng nặng)
Trong các trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể gặp tình trạng mất kiểm soát tiểu tiện, tê vùng hậu môn hoặc bìu sinh dục. Đây là biểu hiện của hội chứng chùm đuôi ngựa, cần can thiệp y tế khẩn cấp.
4.Khi nào cần gặp bác sĩ
Nhiều người thường chủ quan khi gặp các triệu chứng nhẹ như đau lưng hay tê chân, nhưng thoát vị đĩa đệm có thể diễn tiến nhanh nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa càng sớm càng tốt:
4.1.Cơn đau kéo dài không cải thiện
Nếu bạn bị đau lưng, đau cổ hoặc đau lan xuống chân/tay kéo dài trên 1–2 tuần, dùng thuốc giảm đau thông thường nhưng không hiệu quả, hãy đi khám. Đây có thể là dấu hiệu tổn thương sâu bên trong cột sống.
4.2.Cảm giác yếu cơ, tê bì lan rộng
Tình trạng yếu tay, chân, mất sức cơ, hoặc tê bì lan rộng theo đường đi của dây thần kinh là dấu hiệu dây thần kinh bị chèn ép nghiêm trọng. Nếu để lâu, có thể dẫn đến teo cơ hoặc mất chức năng vận động.
4.3.Có biểu hiện rối loạn đại tiểu tiện
Đây là dấu hiệu biến chứng nghiêm trọng, thường gặp trong hội chứng chùm đuôi ngựa – một cấp cứu thần kinh. Người bệnh có thể mất cảm giác vùng sinh dục, tiểu không tự chủ hoặc bí tiểu, kèm theo tê vùng mông như ngồi trên yên ngựa.
Lời khuyên: Nếu bạn nghi ngờ mình có dấu hiệu thoát vị đĩa đệm, đừng tự ý điều trị tại nhà. Hãy thăm khám bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp hoặc thần kinh để được chẩn đoán chính xác và lên phác đồ điều trị phù hợp.
Nếu bạn đang gặp các dấu hiệu như đau lưng kéo dài, tê bì tay chân hay khó khăn trong vận động, đừng chần chừ. Việc lắng nghe cơ thể và chủ động chăm sóc sớm sẽ giúp bạn hạn chế những ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe cột sống.
Đến với Bảo Lâm Đường T để được đội ngũ chuyên viên hỗ trợ, tư vấn và hướng dẫn các phương pháp phù hợp giúp giảm áp lực lên đĩa đệm, cải thiện chức năng vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống.